สรุปย่อ วิชา ประวัติศาสตร์กฎหมายไทย และระบบกฎหมายหลัก (LAW2032)
เรื่อง ระบบกฎหมายหลัก
ศาสตราจารย์เรเน่ ดาวิด นักกฎหมายชาวฝรั่งเศส ได้แบ่งระบบกฎหมายออกเป็น 4 ระบบ ดังนี้
1.ระบบกฎหมายโรมาโน-เยอรมันนิค
คำว่า “โรมาโน” หมายถึงกรุงโรมซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศอิตาลี ส่วนคำว่าเยอรมันนิค หมายถึงชาวเยอรมัน เพื่อให้เกียรติแก่ประเทศทั้งสอง เนื่องจากอิตาลีเป็นชาติแรกที่รื้อฟื้นกฎหมายโรมันในอดีตขึ้นมาใหม่ เยอรมันเป็นประเทศที่สองได้รับเอากฎหมายโรมันมาใช้เช่นเดียวกับอิตาลี มีผู้เห็นว่าหากจะยกย่องหรือให้เกียจรติ ควรให้เกียรติกฎหมายโรมัน ในทางกฎหมายจึงมีศัพท์กฎหมายเรียกกันว่า Jus Civil หรือ Civil Law หมายถึง กฎหมายที่ใช้ได้กับชาวโรมัน หรือต้นกำเนิดของกฎหมายโรมันแท้ๆ คำว่า Civil Law ได้กลายมาเป็นชื่อระบบกฎหมายที่นิยมมากกว่าโรมาโน-เยอรมันนิค
จะเห็นว่ามีการเขียนเป็นลายลักษณ์อักษร ประเทศต่างๆที่นำเอาไปใช้ได้มีการจัดทำกฎหมายในรูปประมวลกฎหมาย (Code)
2.ระบบกฎหมายคอมมอน ลอว์
ต้นกำเนิดคือประเทศอังกฤษ เกิดจากเดิมเกาะอังกฤษมีชนเผ่าดั้งเดิมซึ่งทำไร่ ไถนา เรียกว่าพวก Briton แต่ถูกรุกรานจากชนเผ่าต่าง ๆ เมื่อเผ่าดั้งเดิมสู้ไม่ได้จึงถูกยึดครอง จะเห็นว่าเดิมนั้นเกาะอังกฤษมีหลายชนเผ่า แต่ละชนเผ่าจะมีจารีตประเพณีของตนเอง จนมีผู้กล่าวว่า “ถ้าขี่ม้าข้ามทุ่งนาต้องผ่านจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่นนับเป็นสิบๆอย่าง” ชนเผ่าสุดท้ายที่เป็นบรรพบุรุษของชาวอังกฤษ คือชาว Norman บุกขึ้นเกาะอังกฤษแล้วตั้งราชวงศ์มีกษัตริย์ปกครอบทรงพระนามว่าพระเจ้าวิลเลียม ทรงจัดตั้งศาลพระมหากษัตริย์ เรียกอีกอย่างว่า ศาลหลวง ส่งผู้พิพากษานั่งรถม้าจากส่วนกลางไปพิจารณาคดี ใช้วิธีไต่สวนบุคคลแทนแบบดั้งเดิม จารีตเผ่าไหนล้าสมัยก็แก้ไขจนในที่สุดศาลหลวงได้วางหลักเกณฑ์ที่มีลักษณะเป็นสามัญ และใช้กันทั่วไป
ระบบคอมมอน ลอว์ จึงหมายถึงระบบกฎหมายจารีตประเพณี มีที่มาจากจารีตประเพณีของอังกฤษ ระบบกฎหมายนี้ถือว่าผู้พิพากษาเป็นผู้บัญญัติกฎหมาย เมื่อคดีเรื่องใดศาลได้ตัดสินไปแล้วถ้าหากมีคดีเช่นเดียวกันเกิดขึ้นอีก ศาลก็จะยึดถือคดีก่อนเป็นบรรทัดฐาน และตัดสินคดีดำเนินรอยตามคดีก่อน
3.ระบบกฎหมายสังคมนิยม
มีต้นกำเนิดในรัสเซีย แต่เดิมรัสเซียมีการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ และได้มีการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นสังคมนิยม เพื่อทำให้สังคมกลายเป็นคอมมิวนิสต์ในที่สุด
คำว่าคอมมิวนิสต์ หมายความว่า ลัทธิเกี่ยวกับการจัดระเบียบสังคมที่ยึดหลักว่า การรวมกันของบรรดาทรัพย์สินทั้งหลายเป็นของกลางร่วมกันทั้งหมด เอกชนจะถือกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์มิได้
เกิดจากแนวความคิดของนักปราชญ์สองท่านคือ คาร์ล มาร์กซ์ และเลนิน เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย ต้องใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือ เพื่อบีบบังคับเอามาเป็นของชุมชนเนื่องจากมนุษย์โดยธรรมชาติย่อมเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนมากกว่าประโยชน์ของชุมชน
4.ระบบกฎหมายศาสนาและประเพณีนิยม
มีพื้นฐานมาจากศาสนา
4.1ศาสนาอิสลาม
มีความเชื่อว่า อัลลอฮ์ เป็นพระผู้เป็นเจ้าองค์เดียว ท่านนบีมูฮำมัด เป็นศาสดาองค์สุดท้าย มาประกาศสั่งสอนหลักธรรมแก่มนุษยโลก พระมหาคัมภีร์อัล-กรุอาน เป็นธรรมนูญสูงสุดและเป็นที่มาอันดับแรกของกฎหมายอิสลาม ซึ่งถือหลักในการพิจารณากระบวนการยุติธรรมอันเกี่ยวกับความเป็นอยู่ของครอบครัว ผัวเมียและการแบ่งปันมรดกของชนชาวมุสลิม ภายหลังท่านนบีมูฮำมัดสิ้นพระชนม์ไปแล้วได้มีการรวบรวมจดเป็นตัวอักษรไว้ในใบปาล์มบ้าง หนังสัตว์บ้าง
4.2ศาสนาคริสต์
มีต้นกำเนิดมาจากศาสนาคริสต์ แนวความคิดของศาสนาคริสต์ก็ใช้เป็นแนวทางในการร่างกฎหมายของประเทศที่นับถือคริสต์ศาสนา เช่น ข้อกำหนดห้ามหย่า การห้ามคุมกำเนิด การห้ามทำแท้ง การห้ามสมรสซ้อน เป็นต้น
4.3ศาสนาฮินดู
กฎหมายฮินดู หมายความถึงลัทธิกฎหมายที่ชุมชนต่าง ๆ ไม่ว่าในประเทศอินเดียหรือประเทศอื่นๆ แถบเอเขียตะวันออกเฉียงใต้ คือไทย กัมพูชา ลาว ได้ยอมรับนับถือ กฎหมายฮินดูมีที่มา 4 ประการคือ
1.ศรุติ ได้แก่หลักการในศาสนาฮินดู
2.ศาสตร์ หรือสมฤติ ได้แก่บทบัญญัติที่องค์พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นเพื่อประกอบกับพระธรรมศาสตร์
3.ธรรมะ ได้แก่ บทบัญญัติซึ่งกำหนดถึงหน้าที่
4.ธรรมศาสตร์ และนิพนธ์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น